Ο Μεσσήνιος που κατέβασε το "Curiosity" στον Αρη

Ενας Ελληνας, και μάλιστα Μεσσήνιος, με καταγωγή από τον Μελιγαλά, έλαβε μέρος στο εξαιρετικό επίτευγμα της NASA, δηλαδή την πρόσφατη προσεδάφιση στον πλανήτη Αρη του ρομποτικού εργαστηρίου Curiosity.

Από την Σάντα Κλάρα των ΗΠΑ, ο συμπατριώτης μας, Περικλής Παπαδόπουλος, καθηγητής Αεροδιαστημικής Μηχανικής στο πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια, ο οποίος για πολλά χρόνια συνεργάζεται με τη NASA στις αποστολές της για την εξερεύνηση του διαστήματος, αλλά και των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος.

Ο Περικλής Παπαδόπουλος ήταν ο άνθρωπος από τον οποίον -και την ομάδα των συνεργατών του- εξαρτιόταν η επιτυχής είσοδος του σκάφους στην ατμόσφαιρα του Αρη, με τεράστιες ταχύτητες και θερμοκρασίες, έτσι ώστε να μπορέσει στη συνέχεια με το αποκαλούμενο Sky Crane να εναποθέσει στην επιφάνεια του πλανήτη, στον κρατήρα Γκέιλ, το ρομποτικό όχημα - εργαστήριο. Μια διαδικασία που διήρκεσε 7 λεπτά -τα “7 λεπτά αγωνίας”, όπως τα ανέφερε η NASA στις ανακοινώσεις της.

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

“Ο λόγος για την επιπλέον δημοσιότητα της αποστολής” λέει ο Περ. Παπαδόπουλος, “ήταν ότι τη φορά αυτή, το σκάφος και το όχημα ήταν σημαντικά μεγαλύτερα και βαρύτερα από οτιδήποτε άλλο είχαμε στείλει ποτέ στον Αρη. Ταυτόχρονα εφαρμόστηκαν νέες τεχνολογίες, αφού αυτές που χρησιμοποιούσαμε μέχρι τώρα είχαν φθάσει στα όριά τους”. Οπως εξηγεί, μία σημαντική παράμετρος -και αιτία για να κρατούν την ανάσα τους στη NASA- ήταν ότι η κάθοδος στον Αρη αυτή τη φορά ήταν αυτόνομη και όχι προγραμματισμένη από τη Γη. Το σκάφος ρύθμιζε από μόνο του τις αντιδράσεις του, ανάλογα με τα στοιχεία που λάμβανε κατά την είσοδο και τα επεξεργαζόταν σε πραγματικό χρόνο -κάτι που επιχειρήθηκε για πρώτη φορά.

“Η αποστολή αυτή αποτελεί μια πρώτη προσέγγιση για τον τρόπο που θα γίνονται οι μελλοντικές αποστολές στον Αρη, οι μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές και αυτές της αποστολής φορτίων” σημείωσε ο Περ. Παπαδόπουλος, εξηγώντας ότι γι’ αυτό το λόγο η φάση της εισόδου -ο τομέας της δικής του δουλειάς, δηλαδή- ήταν κρίσιμο να εξελιχθεί ομαλά.

“Μελετώ για πολλά χρόνια με τις φάσεις εισόδου και επανεισόδου στην ατμόσφαιρα, οχημάτων που κινούνται με υπερηχητικές ταχύτητες. Ο δικός μου ρόλος στην αποστολή ήταν να εξασφαλίσω το σκάφος από τη στιγμή της εισόδου του στην ατμόσφαιρα του Αρη μέχρι και το άνοιγμα του 21 μέτρων διαμέτρου αλεξίπτωτου -να εξασφαλίσω ότι η θερμική ασπίδα, με το πατενταρισμένο από τη NASA υλικό PICA (Phenolic Impregnated Carbon Ablator) θα παρείχε την απαιτούμενη προστασία, δεδομένου ότι χρειαζόταν να υπάρχουν σε αυτή μικρές οπές, ώστε να μπορούν οι αισθητήρες του σκάφους να συλλέγουν στοιχεία σε πραγματικό χρόνο και να προσαρμόζουν έτσι τις αντιδράσεις του. Ολα πήγαν καλά, όμως” παρατήρησε ο Περ. Παπαδόπουλος.

Το "Curiosity" -που πλέον έχει χαρακτηριστεί ως ''εθνικό εργαστήριο''- έχει σχεδιαστεί για ωφέλιμο χρόνο ζωής δύο χρόνων, “αλλά θα ζήσει πολύ περισσότερο, αρκετά πάνω από 4 χρόνια” αναφέρει ο Μεσσήνιος επιστήμονας και προσθέτει: 

“Σε πρώτη φάση θα μείνει ακίνητο για μερικές εβδομάδες στο σημείο προσεδάφισης, ελέγχοντας τα συστήματά του και το γύρω περιβάλλον, ενώ στη συνέχεια θα αρχίσει το επιστημονικό του έργο, ερευνώντας δείγματα από πετρώματα και γενικά το έδαφος του πλανήτη”. Το "Curiosity" θα κινείται με μικρή ταχύτητα, κατευθυνόμενο προς το επιβλητικό όρος Αιολίς, ύψους περί τα 5 χιλιόμετρα, το οποίο ορθώνεται στο μέσον του κρατήρα, και το οποίο σύμφωνα με τους επιστήμονες, όπως λέει ο Περ. Παπαδόπουλος, είναι η επιτομή της γεωλογικής ιστορίας του ''κόκκινου πλανήτη''.

“Θα μπορέσουμε, με βάση τα στοιχεία που θα συλλέξει το όχημα, να ''διαβάσουμε" τη γεωλογική ιστορία του Αρη και να τη συγκρίνουμε με αυτή της Γης, ενώ -όπως είναι ο μόνιμος στόχος κάθε αποστολής- θα αναζητηθούν ενδείξεις για ύπαρξη αρχαίας ζωής, ενδεχομένως απολιθωμένα βακτήρια ή μικρόβια”.

ΜΙΚΡΟΔΟΡΥΦΟΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ

Ωστόσο, ο Αρης και το "Curiosity", δεν είναι το μοναδικό αντικείμενο έρευνας του συμπατριώτη μας επιστήμονα -που ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ εδώ και 30 χρόνια, από το 1982, όταν έφυγε από την Ελλάδα σε ηλικία 19 χρόνων. Ο Περικλής Παπαδόπουλος είναι ο υπεύθυνος του προγράμματος TechEdSat, που χρηματοδότησε η NASA και το οποίο αφορά την κατασκευή και αποστολή μικροδορυφόρων, σε τροχιά γύρω από τη Γη.

"Πρόκειται για κάτι πολύ νέο, οι μικροδορυφόροι -κύβοι με ακμές 10 εκατοστών- θα αξιοποιηθούν στις τηλεπικοινωνίες. Ηδη ο πρώτος βρίσκεται στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και θα αφεθεί σε τροχιά μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου. Εχω λάβει ειδική άδεια για διαδορυφορική επικοινωνία, με τους δορυφόρους του Iridium και της Arcom. Ο δορυφόρος περιέχει ένα σύστημα που σε λίγα χρόνια θα αποτελεί το πρότυπο για την επικοινωνία μεταξύ των δορυφόρων και αναμένεται να φέρει πραγματική επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες, δίνοντας νέα διάσταση στην εμπορική χρήση του διαστήματος" τονίζει χαρακτηριστικά ο Μεσσήνιος επιστήμονας και αποκαλύπτει ότι ήδη έχει κάνει πρόταση στη διεύθυνση της NASA να κατασκευάσει -μέσα στους επόμενους 8 μήνες- έναν μικροδορυφόρο που θα προορίζεται αποκλειστικά για ελληνική χρήση, με έμφαση στην ελληνική νεολαία.

“Η επιδίωξή μου είναι, στο πρόγραμμα που αναπτύσσει η NASA ''επιστήμη, τεχνολογία, μαθηματικά'', να ενταχθούν και ελληνικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, λόγου χάριν στο Μελιγαλά και κατά βάση στις ακριτικές περιοχές της Ελλάδας. Επιπλέον, έχω λάβει και αρκετά e-mails για συνεργασία με το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, αλλά και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου” σημειώνει ο Περ. Παπαδόπουλος. Η ιδέα, εξηγεί, είναι να εγκατασταθεί στον μικροδορυφόρο αυτό ένα σύστημα για αποκλειστικά ελληνική χρήση, ώστε να μπορεί η πατρίδα να επικοινωνεί με κάθε ελληνικό πλοίο, όπου κι βρίσκεται αυτό.

Επιπλέον, ο Μεσσήνιος επιστήμονας σκέπτεται να στηρίξει την κατασκευή αυτού του μικροδορυφόρου σε ελληνικά κεφάλαια -όχι όμως επιφανών ομογενών, που ήδη, όπως λέει, συγκεντρώνουν χρήματα για να επενδύσουν μαζικά στην Ελλάδα: “Αυτό που σκέπτομαι είναι, τα περίπου 60.000 δολάρια που χρειάζονται, να προέλθουν από τη συνεισφορά των νέων της Ελλάδας -μέσω ενός ιστότοπου, στον οποίο η ελληνική νεολαία, μαθητές, σπουδαστές, φοιτητές, θα μπορούν να κάνουν δωρεά από 1 μέχρι 10 ευρώ και ταυτόχρονα να γράψουν το όνομά τους μαζί με ένα μικρό μήνυμα. Αυτά θα καταγραφούν σε ένα τσιπ που θα τοποθετηθεί στον μικροδορυφόρο και μόλις αυτός μπει σε τροχιά, θα εμφανιστούν -μέσω του Google Map- σε όλον τον κόσμο. Αυτό που θέλω να πετύχω είναι να δείξω παγκοσμίως ότι η ελληνική κοινότητα υπάρχει, είναι ενεργή, ότι η Ελλάδα έχει νιάτα, άρα έχει και μέλλον”.

Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Προβληματισμένος δηλώνει ο συμπατριώτης μας επιστήμονας για τις δύσκολες στιγμές που περνά η πατρίδα μας, τονίζει όμως ότι θα πρέπει με κάθε θυσία να μείνουν οι νέοι στην Ελλάδα, και γι’ αυτό η Πολιτεία θα πρέπει να δώσει βαρύτητα στην εκπαίδευση: “Η εκπαίδευση, η μόρφωση των νέων μας, είναι η επένδυση της Ελλάδας στο μέλλον. Καλές είναι και οι οικονομικές επενδύσεις, αλλά ο πλούτος της πατρίδας μας είναι οι νέοι της, οι καταρτισμένοι νέοι της”.

Η παραμονή του στις ΗΠΑ, όπως λέει ο ίδιος, δεν είναι κάτι μόνιμο, επιδιώκει να επιστρέψει και να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα -στην Καλαμάτα ή το Μελιγαλά: “Ηρθα στις ΗΠΑ με σκοπό να επιστρέψω, ωστόσο το αντικείμενο της επιστήμης μου δεν έχει πεδίο στην Ελλάδα, ενώ στην πορεία δημιουργήθηκε η οικογένειά μου και διάφορες υποχρεώσεις. Ομως κάθε χρόνο, κάθε καλοκαίρι, βρίσκομαι στη Μεσσηνία, για 2 με 3 εβδομάδες, ενώ τα δύο μου παιδιά έρχονται και μένουν στην πατρίδα 2,5 μήνες κάθε καλοκαίρι, ανελλιπώς. Σε μερικά χρόνια, θα επιστρέψω οριστικά και θα εγκατασταθώ μόνιμα στην πατρίδα”.

Με τη Μεσσηνία μέσα στην καρδιά του ζει ο συμπατριώτης μας και είπε ότι πολλοί Αμερικανοί φίλοι του που έχουν επισκεφθεί την περιοχή μας έχουν μείνει εκστατικοί από την ομορφιά της:

“Η Ελλάδα έχει πολλές περιοχές που είναι ''διαμάντια'', όμως πιστεύω ότι το πιο λαμπερό είναι η Μεσσηνία. Η οποία -αλλά αυτό θα το δούμε στο μέλλον- θα μπορούσε να έχει σημαντικό μέλλον, άμεσα συνυφασμένο με την αξιοποίηση του λεγόμενου ''διαστημικού τουρισμού'', ενός τομέα που τώρα αναπτύσσεται στις ΗΠΑ, με πτήσεις ειδικών αεροσκαφών τα οποία φτάνουν στα όρια της ατμόσφαιρας και για τα οποία θα πρέπει να δημιουργηθούν ανά τον κόσμο χωρίς ιδιαίτερα μεγάλες επενδύσεις, εφόσον υπάρχουν αεροδρόμια, χώροι προσγείωσης, τα αποκαλούμενα space portals. Η Καλαμάτα, ενδεχομένως να μπορούσε να φιλοξενήσει ένα τέτοιο space portal” λέει ο Περ. Παπαδόπουλος.

Για το πιο άμεσο μέλλον, πάντως, ο Μεσσήνιος επιστήμονας -συντελεστής, και μεταξύ των εισηγητών στo πρόγραμμα Atromos, τη σχεδιαζόμενη αποστολή ερευνητικού σκάφους στις πολικές περιοχές του Αρη για αναζήτηση ιχνών αρχαίας ζωής στον πλανήτη- βλέπει ότι η Καλαμάτα θα μπορούσε, σε τρία χρόνια ενδεχομένως, να φιλοξενήσει τις εργασίες του ετήσιου συνεδρίου διαπλανητικών ερευνητικών αποστολών IPPW (International Planetary Probe Workshop), της διεθνούς οργανωτικής επιτροπής του οποίου είναι μέλος.

“Τα εργαστήρια του IPPW εναλλάσσονται κάθε χρόνο, μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης. Αυτόν τον χρόνο έγινε στην Ευρώπη, του χρόνου έχει προγραμματιστεί στις ΗΠΑ, στη συνέχεια έχει προγραμματιστεί στη Γερμανία, μετά ξανά στις ΗΠΑ και στη συνέχεια -για το 2016- έχω προτείνει να γίνει στην Καλαμάτα” σημειώνει καταλήγοντας.

Το διαβάσαμε και το μεταφέρουμε από την εφ. Ελευθερία της Καλαμάτας